Etkinlikler

Ailede sınır ve kurallar nasıl olmalı?

BİR ÜLKE DÜŞÜNÜN; VATANDAŞLARINI BAŞKA ÜLKELERE GÖNDERMİYOR VE TOPRAKLARINA BAŞKA ÜLKELERDEN KİMSENİN GELMESİNE İZİN VERMİYOR. MUHTEMELEN BU ÜLKEDE YASAMAK İSTEMEZSİNİZ. YA DA TAM TERSİNİ DÜŞÜNÜN;ÖYLE BİR ÜLKE Kİ, İÇERİYE KİMİN GİRDİĞİ, DIŞARIYA KİMİN ÇIKTIĞI BELLİ DEGİL. BU ÜLKEDE DE YASAMAK İSTEMEZSİNİZ. AİLELER DE ASLINDA BÖYLEDİR.

AİLENİN SINIRLARI ÇOK KAPALI OLURSA SIKILMA VE DARALMA;                                     ÇOK AÇIK OLURSA DA KAYGI VE DAĞILMA DENEYİMLENİR. AİLE SINIRLARI NET AMA ESNEK OLMALIDIR. "BEN ÇOCUĞUMU KESİNLİKLE ŞEHİR DIŞINA OKUMAYA GÖNDERMEM," DİYEN BİR ANNE VEYA BABA İLE                                   "NEREDE OKURSA OKUSUN, AYNI ŞEY!" DİYEN BİR BAŞKA ANNE VEYA BABA ASLINDA EŞİT DERECEDE AYNI HATAYI YAPIYORDUR. SINIRLARIN ESNEK OLMASI, SINIRLARIN KONUŞULABİLİR OLMASI DEMEKTİR. KÜÇÜK YAŞLARDAN İTİBAREN AİLEDEKİ SINIRLARIN ÇOCUKLA İSTİŞARE İÇERİSİNDE KONUŞULABİLMESİ GEREKİR.

SINIRLAR ELEŞTİRİLEBİLİR OLMALIDIR. ÇOCUKLAR, KÜÇÜK YAŞLARDAN İTİBAREN AİLE SINIRLARINI OKUMAYI ÖĞRENİRLER. ÇOCUGUNUZU KANDIRAMAZSINIZ; ÇOCUKLAR TUTARSIZLIKLARINIZI, SADECE CANINIZ ÖYLE İSTEDİĞİ İÇİN KOYDUGUNUZ KURALLAR HIZLICA A FARK EDERLER. BU YÜZDEN SINIRLAR VE KURALLAR SOMUT OLMALI VE MANTIĞA DAYANMALIDIR. "BEN, ANNEN/BABAN OLARAK BÖYLE İSTİYORUM," AÇIKLAMASİ BİR MANTİK İÇERMEZ. SINIRLARIN VE KURALLARIN KONUŞULABİLİR, ELEŞTİRİLEBİLİR HALE GETİRİLDİĞİ BAZI EBEVEYN CÜMLELERİNE ÖRNEKLER VEREYİM:

AKŞAM EVE GELME SAATİN 21:00 OLSUN İSTİYORUM. ÇÜNKÜ O SAATTE BİR ŞEY OLSA SANA ULAŞMAM ÇOK DAHA ZOR. AYRICA SOKAKLAR DAHA GÜVENSİZ HALE GELİYOR. SEN NE DÜŞÜNÜYORSUN? VEYA KOYDUĞUM BU KURALI VE MANTIĞI BEĞENMİYORSUN, PEKİ, O ZAMAN SEN ANNE OLSAYDIN BU KONUDA NASIL BİR KURAL KOYARDIN? KURALININ MANTIĞINI DA AÇIKLA BAKALIM.           " BU CÜMLELERDE HEM ANNE BABA ROLÜ KAYBEDİLMİYOR HEM DE AÇIK, ELEŞTİRİLEBİLİR BİR SİSTEM İŞLİYOR.

ANNE BABALAR, ÖNCELİKLE KENDİ ÇOCUKLUK VE GENÇLİKLERİYLE BARIŞMALIDIR. O ZAMANLARDA KENDİLERİNE UYGULANAN SINIRLARI VE KURALLARI NE TAMAMEN DOĞRU NE DE TAMAMEN YANLIŞ OLARAK DEĞERLENDİRMELİDİRLER. BU TUTUMLARI ANALİZ EDEREK, ÇOCUKLARNIN MİZACİNİ ESAS ALARAK KENDİ KURALLARIN OLUŞTURMALIDIRLAR.

EN ÇOK YAŞANAN AİLE PROBLEMLERİ NELERDİR?

BİRKAÇ TİPİK SORUN VAR. BUNLARDAN EN SIK RASTLANILANI,                                  "ÇOK ÇALIŞAN BABA, YALNIZ ANNE VE İHMAL EDİLEN ÇOCUK" DURUMUDUR. BU DURUMUN EKONOMİK KOŞULLARDAN KAYNAKLANDIĞINI DÜŞÜNÜYORUM. BU BABALARIN ÇOĞU, BABALIK KAPASİTESİ YETERLİ KİŞİLER ANCAK EKONOMİK KOŞULLARI İYİLEŞTİRMEK İÇİN AİLEYİ İHMAL ETMEK ZORUNDA KALIYORLAR. BU DURUMDA MAALESEF BİRÇOK SORUN ORTAYA ÇIKIYOR.BİR DİĞERİ, İLK AİLESİNDEN AYRIŞAMAMIŞ EŞLERDİR.AİLEMİZİ SEVMEK, SINIR KOYMAMAK ANLAMINA GELMEZ.KABA BİR ŞEKİLDE İFADE ETMEK GEREKİRSE, EVLENMİŞ OLMANIZA RAĞMEN ANNE VE BABANIZLA HER GÜN SAATLERCE KONUŞUYORSANIZ, AYRIŞMA SORUNU YAŞIYOR OLABİLİRSİNİZ.BAŞKA BİR TİPİK SORUN İSE ÖZELLİKLE MUHAFAZAKAR YAPIDAKİ EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARIYLA GİYİM, ALIŞKANLIKLAR VE ARKADAŞLIKLAR GİBİ KONULARDA YAŞADIKLARI ÇATIŞMALARDIR.ESKİDEN ONLARCA YIL SÜRDÜRÜLEN GELENEKLER, ŞİMDİ

BİRKAÇ YILDA DEĞİŞİME UĞRUYOR. ANNE BABANIN TAŞIDIĞI VE YAŞATMAK İSTEDİĞİ DEĞERLERİ, ÇOCUKLAR SÜRDÜRMEK İSTEMEYİNCE SORUNLAR BAŞ GÖSTERİYOR. EBEVEYNLER BÖYLE BİR DURUMDA HAYAL KIRIKLIĞINA UĞRAYARAK, "HAYAL ETTİĞİM ÇOCUK BU DEĞİLDİ," DİYEBİLİYORLAR. BU SORUNLARIN ÇOĞU ZAMAN HAP GİBİ ÇÖZÜMLERİ OLMUYOR ELBETTE. AİLE SİSTEMİ BİR GÜNDE HASTALANMADIĞI GİBİ, HASTALIK DA BİR GÜNDE İYİLEŞMİYOR. ÖNCELİKLE AİLENİN "BİZ BİR SORUN YAŞIYORUZ," DİYEBİLMESİ GEREKLİ. AİLEDEKİ ÜYELER SÜREKLİ KENDİLERİNİ SAVUNUR VE ORTADAKİ, HERKESİN PAYLAŞTIĞI SORUNU GÖRMEZ, TANIMLAMAZ YANİ DIŞSALLAŞTIRMAZSA, BU SORUNLAR NESİLLER BOYU SÜREBİLİR. AİLEDE ÇIKAN PROBLEMLERDE DAİMA BİRİ Mİ SUÇLUDUR? DİĞER BİREYLER DE PROBLEME ZEMİN HAZIRLAMIS OLABİLİR Mİ?

AİLEDEKİ SORUNLAR ÇOĞU ZAMAN, HATTA HEMEN HEMEN HER ZAMAN, PAYLAŞILMI SORUNLARDIR; TEK BİR KİŞİYE AİT DEĞİLDİR. ÇÜNKÜ UNUTMAYALIM Kİ AİLE BİR GRUPTUR VE GRUBUN SORUNLAR, HER BİR ÜYENİN ÇEŞİTLİ KATKILARIYLA MEYDANA GELİR.

ÖRNEĞİN, BİR AİLEDE ANNE VE ÇOCUK ÇATIŞMALI BİR İLİŞKİYE SAHİP OLSUN. ANNE, KONTROLCÜ BİRİ OLARAK ERGENLİK DÖNEMİNDEKİ ÇOCUĞUNU SERT KURALLARLA KISITLIYOR;ÇOCUK İSE BU KURALLARA HİÇBİR ŞEKİLDE UYMUYOR VE BABA DA ÇOCUĞUNUN DURUMUYLA PEK İLGİLENMİYOR. SORUN, İLK BAKIŞTA ANNENİN KONTROLCÜ OLUŞUYLA ALAKALI GİBİ GÖRÜNÜYOR.ANNE DAHA RAHAT DAVRANSA VE ÇOCUĞU SERBEST BIRAKSA TÜM SORUNLAR ORTADAN KALKACAKMIŞ GİBİ. ELBETTE İŞİN ASLI BÖYLE DEĞİL. BU SORUNU "ANNE-BABA-ÇOCUK" ÜÇLÜSÜ OLUŞTURUYOR. ANNENİN KONTROLCÜ YAPISI, BABANIN DUYARSIZ KALIP ANNEYLE KURALLAR KONUSUNDA İTTİFAK KURMAMASI, ANNENİN AŞIRI SORUMLULUK ALARAK TÜKENMİŞ VE ÖFKELİ HİSSETMESİ VE BU SEBEPLERLE ÇOCUĞUN KURALLAR İÇSELLEŞTİREMEMİŞ OLMASI: BU DETAYLARIN HEPSİ BİRLİKTE İŞLİYOR VE BU SORUNU DOĞURUYOR. PEKİ, NE YAPILMASI GEEKİYOR? ANNENİN ALDIĞI FAZLA SORUMLULUĞU BABA İLE PAYLAŞMAŞ, BABANIN BUNA GÖNÜLLÜ OLMASI VE ÇOCUĞUN, AİLE KURALLARILA PAZARLIK YAPARAK UZLAŞMASI GEREKİYOR. TEK TARAFLI OLUŞMAYAN SORUN, TEK TARAFLI CÖZÜLEMEZ. AİLEDE YAPILAN İLETİŞİM HATALARI NELERDİR?

SAĞLIKLI İLETİŞİM NASIL OLMALIDIR?

İLETİŞİMİ SORUNLU HALE GETİREN EN ÖNEMLİ NEDEN AÇIK İLETİŞİM KALPLARININ KULLANLMAMASIDIR. MANİPÜLATİF İLİŞKİ KURMA BİÇİMLERİ İLETİŞİMİ BOZAR. AÇIK İLETİŞİM KİŞİNİN KONUMUNU                                                            (YANİ NEDENLERİYLE BERABER DUYGU VE DÜŞÜNCELERİNİ) BETİMLEMESİ, İFADE ETMESİDİR. AMA KENDİMİZİ SAVUNMA İHTİYACIYLA MAALESEF BİR GÜ İLİŞKİSİNE GİRERİZ VE ZAFER KAZANMAYA ALIŞIRIZ. EVDE FAZLA VAKİT GEÇİRDİĞİ İÇİN BUNALAN, EŞİNİN İLGİSİZLİĞİNDEN MUZDARİP BİR KİŞİ DÜŞÜNELİM. EŞİ EVE GELDİĞİNDE BU ŞİKAYETİNİ, SÖYLENEREK,                                "HİÇ BÖYLE BİRİ DEĞİLDİN, SANA BİR HALLER OLDU," CÜMLESİYLE İFADE ETSİN. BU CÜMLEYLE KİMSENİN AYDINLANMA YAŞAYACAĞINI DÜŞÜNMÜYORUM. BELKİ ŞÖYLE BİR CÜMLE İŞ GÖREBİLİR:                                             "EVDE FAZLA VAKİTGEÇİRİYORUM, YALNIZLIK VE SIKINTI HİSSEDİYORUM.

 BİZ EŞİZ. BANA BU KONUDA YARDIMCI OLMANI İSTİYORUM."

AİLEDE BİRBİRİMİZİN DAVRANIŞLARIN ÇOĞU ZAMAN DUYGUMUZA YENİLEREK GENELLERİZ VE ETİKETLERİZ. DAVRANIŞI GENELLENEN VE ETİKETLENEN KİŞİNİN DUYGUSAL FARKINDALIK VE DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİĞİ YAŞAMASI ÇOK ZORDUR. SAĞLIKLI İLETİŞİM, TEMEL DUYGU VE DÜŞÜNCELERİMİZİ, KARŞIDAKİ KİŞİYİ HEDEF ALMADAN, SADECE SORUNA ODAKLANARAK, BASİTE İFADE ETMEKTEN VE KARŞIDAKİ KİŞİNİN DE BU AKTARIMI ANLAMASI VE KABUL ETMESİNDEN GEÇİYOR.

AİLE İÇİNDE BİRLİKTELİKTEN ZİYADE BİREYSELLİĞİN DE ÖNEMİ  VAR MIDIR?

BİREYSELLİK NASIL OLMALIDIR?

AİLE, İRADESİ VE ÖZERKLİĞİ OLAN BİREYLERİN BİR ARAYA GELDİĞİ, FARKLILIKLARIN  ZENGİNLİK OLARAK ALGILANDIĞI BİR YER OLMALIDIR. HEPİMİZ BİR AİLEYE DOĞUYORUZ AMA O AİLE İÇİN DOĞMUYORUZ. EBEVEYNİN ÇOCUĞUNDAN AYRIŞAMAMASI, BİREYSELLİĞİN YİTİMİNE NEDEN OLABİLİR. BİR ANNE VEYA BABA, ÇOCUĞUNU İLK OLARAK BEŞ YAŞINDAYKEN ZİHNİNDE DOĞURUR; EVCİLİK OYNARKEN ÇOCUĞUNU HAYAL EDER. BU HAYAL ZAMANLA GELİŞİR VE DETAYLANIR. ÇOCUK DOĞDUĞUNDA ONA BAĞLANIR VE KESİNTİSİZ BİR İLİŞKİ BAŞLAR. EBEVEYNİN,ERGENLİK DÖNEMİNDE ÇOCUKTAN UZAKLAŞMASI DEĞİL,AYRIŞMASI GEREKİR. YANİ, ODASININ KAPISIN ÇALMASI,ARKADAŞ GRUPLARIYLA İLİŞKİ KURMASINA İZİN VERMESİ, KENDİ FİKİRLERİNİ GELİŞTİRMESİNE MÜSAADE ETMESİ VE TERCİHLERİNE ENGEL OLMAMASI GEREKİR. TÜM BU TUTUMLARDA MESAFE VARDIR. MESAFE, BİREYSELLİK DEMEKTİR; KOPUKLUK VEYA DUYARSIZLIK ANLAMINA GELMEZ. BİREYSELLİK, ANCAK UYGUN BİR MESAFEYLE GELİŞEBİLİR; AKSİ TAKDİRDE ÇOCUK BEDENSEL OLARAK BÜYÜSE BİLE RUHSAL OLARAK BÜYÜYEMEYECEKTİR.

EBEVEYNLER KENDİ ANNE-BABALARINDAN NASIL SAGLIKLI BİR ŞEKİLDE AYRIŞABİLİRLER?

BU SORUNUN BASİT BİR YANITI YOK. BAĞIL OLDUĞUNUZ BİR İLİŞKİYİ KOLAY KOLAY FARK EDEMEZSİNİZ. BELKİ BASİT BİR SORUYLA KENDİMİZİ SORGULAYABİLİRİZ: "EBEVEYNİMKENDİ KARARLARIM ALMAMA SAYGI DUYUYOR MU?"SÜREKLİ HİZMET BEKLEYEN EBEVEYNLERİN ÇOCUKLARI BU SORUYA OLUMLU BİR YANIT VEREMEYECEKTİR. ÇÜNKÜ ONLAR, MAALESEF Kİ ANNE BABALARININ İHTİYAÇLARINI KARŞILAMAK İÇİN DÜNYADADIRLAR. ELBETTE EBEVEYNİMİZE YARDIM ETMEK VE ONLAR DESTEKLEMEK GÜZEL BİR ŞEYDİR.

ANCAK BAHSETTİĞİM ŞEY, TÜMDEN BİR ADANMA HALİDİR VE BU, BAĞIMLILIĞIN BİR BELİRTİSİDİR. DAYANIŞMAK, YARDIMLAŞMAK VE SEVGİYİ PAYLAŞMAK BAŞKA BİR ŞEYDİR. AYRIŞMAYA, ANNE BABAMIZIN BİZE SORMADAN ALDIĞI KARARLARDAN VE EMRİVAKİLERDEN BAŞLAYABİLİRİZ. SALIKLI BİR SINIR KOYMAK,HER NE KADAR EBEVEYNİMİZDE HAYAL KIRIKLILIĞI VE ÖFKE OLUŞTURACAKSA DA, BUNU KENDİMİZ VE HATTA KENDİ AİLEMİZ İÇİN YAPMALIYIZ. SINIR HERKESE, HER EVE LAZIMDIR.

BİR AİLEYE SAHİP OLMAK NEDEN ÖNEMLİDİR?

ÖNCEDEN AİLELERİN, KİŞİYİ KOŞULSUZ SEVEN VE KABUL EDEN BİR GRUP OLDUĞUNA İNANIRDIM. 12 YILLIK PSİKOTERAPİ DENEYİMİNDEN SONRA, ARTIK ÖYLE DÜŞÜNMÜYORUM. EVET,ANNE BABAMİI BİLE BİZİ BELLİ ŞARTLARDA KABUL EDİYOR.BU DOĞAL BİR ŞEY ÇÜNKÜ HERKESİN BİR SINIRI VAR. ANCAK AİLE, YİNE DE KOŞULSUZ SEVGİYİ SUNABİLECEK EN MÜMKÜN GRUPTUR. BENCE BU SEBEPLE AİLEYE İHTİYACIMIZ VAR.

AİLE DIŞINDAKİ İLİŞKİLERİN PEK ÇOĞU, ÇOK DAHA FAZLA KOŞULLUDUR. İNSAN AİLESİNDE, HELE DE SAĞLIKLI BİR AİLE SİSTEMİ VARSA, BİR NEBZE DE OLSA SOLUKLANABİLİYOR. AYRICA, AİLEMİZ BİZİM KÖKLERİMİZDİR; BİZİ BİZ YAPAN KİŞİLERDİR.

KÖKENİN KABULÜ SAĞLIKLI BİR SŞEYDİR. BU SEBEPLE AİLEMİZLE BİR ŞEKİLDE BAĞ KURMAYI ÖĞRENMEMİZ GEREK.

DR. PSK.GÖKHAN ÖZCAN

2024 EKİM

İNSAN VE HAYAT DERGİSİNDEN  ALINTIDIR